Aktywność fizyczna seniora

Rowe i Khan dokonali podziału procesu omawianego w tym artykule na starzenie się z sukcesem (successful aging) oraz starzenie zwyczajne.

Sprowadzając proces starzenia się do równania można jest skonstruować w przedstawiony poniżej sposób:

W związku z tym, że jedną ze składowych procesu starzenia się ujętą w powyższym równaniu są czynniki poddające się modyfikacji, odpowiedź powinna nasunąć się sama – możemy próbować walczyć o przeżytą w dobrej formie starość (successful aging). Według koncepcji wyżej wspomnianych Panów pozytywne starzenie się będą w dużej mierze determinowały trzy czynniki:

• Prawdopodobieństwo wystąpienia chorób i niesprawności ( postępowanie mające na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia),
• Stopień na jakim utrzymywane są aktywność fizyczna oraz funkcje poznawcze,
• Uczestnictwo w życiu społecznym [1,3].

Korzyści płynące z podejmowania aktywności fizycznej u osób starszych – wybrane aspekty

Jednym z czynników poddających się modyfikacji jest aktywność fizyczna. Chociaż nagłówek może być mylący, to trzeba mieć na uwadze, że profity z utrzymywania regularnej aktywności fizycznej (na poziomie wyższym niż siedzenie na krześle) odczuje praktycznie każdy. Jeżeli zwrócicie Państwo uwagę na przedstawioną powyżej tabelę to dwa ostatnie wiersze poświęcone są tkance kostnej i mięśniowej, to właśnie na nich skupię w dalszej części. Istnieje wiele dowodów na potwierdzenie pozytywnego wpływu aktywności fizycznej na te dwa układy, zarówno na początkowym, jak i późniejszym etapie życia. Z hasłem starzenie się nieodłącznie wiązane są dwa terminy: osteoporoza oraz sarkopenia. Pierwszy z nich dotyczy układu szkieletowego i we współudziale ze zmianami zachodzącymi w układzie hormonalnym może być przyczyną wielu przykrych konsekwencji np. tak powszechnych złamań osteoporotycznych w obrębie: trzonu kręgów, czy też nasady bliższej kości udowej. Aby uzmysłowić Państwu jak wielkiego kalibru jest to problem posłużę się danymi przedstawionymi w raporcie Europejskiej Fundacji Osteoporozy i Chorób Mięśniowo-Szkieletowych. W 2010r. liczba osób dotkniętych złamaniem osteoporotycznym wyniosła ponad 2,7 mln osób (Polska), na przestrzeni następnych lat przewidywany jest wzrost liczby złamań. Jednym z czynników odgrywających niebagatelną rolę w tym schorzeniu jest spadek masy i gęstości kości. To, na co chciałbym zwrócić uwagę to fakt, że jesteśmy w stanie poprzez różne działania (np. aktywność fizyczna) wpływać na to z jakiego pułapu będziemy wchodzić w moment, kiedy to bilans kościotworzenia będzie stawał się ujemny, ponadto poprzez odpowiednie działania możemy minimalizować skutki zmniejszenia aktywności biologicznej organizmu, kiedy już ten moment nastąpi. Drugim kojarzonym ze starością terminem jest sarkopenia, czyli mówiąc w skrócie zespół procesów składający się na starzenie się tkanki mięśniowej. Zmniejszenie masy i siły mięśniowej - determinowane czynnikami wymienionymi już wcześniej - będzie negatywnie wpływało na jakość życia. W literaturze często wspomina się o efekcie błędnego koła, gdzie postępujące zmiany tkanki mięśniowej sprzyjają ograniczeniu aktywności fizycznej co w konsekwencji powoduje pogorszenie sprawności fizycznej. Nieodłącznym elementem gorszego funkcjonowania będzie zwiększone ryzyko upadków, zaburzenia równowagi itd. Jak pokazują badania regularna aktywność fizyczna bardzo pozytywnie oddziałuje na stan tkanki kostnej oraz mięśniowej – mogąc nawet wpłynąć na zahamowanie lub spowolnienie negatywnych skutków procesów postępujących wraz z wiekiem [1,4-13].

Korzyści z dobrze dobranego treningu:

W sieci można znaleźć wiele gotowych wytycznych dotyczących treningu seniora. Niestety, nie dostaniecie Państwo ode mnie gotowego planu działania, ponieważ do grupy wiekowej, o której mowa w tym artykule należy podejść bardzo indywidualnie biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności/przeciwwskazania.

Autorzy powyższych wytycznych zwracają również uwagę na wartość regularnej aktywności fizycznej. Wspomina się w nich o wysiłkach wytrzymałościowych wzbogacanych treningiem oporowym. Przeglądając dostępną literaturę, w której to grupy badane tworzyły osoby z zespołem słabości(zespół rozpoznawany u pacjentów geriatrycznych na podstawie wystąpienia ustalonej ilości określonych czynników), sarkopenią można dojść do wniosku, że regularna aktywność fizyczna, w postaci treningu oporowego połączona z dbałością o odpowiednią podaż białka pozytywnie wpłyną na wartości siły i masy mięśniowej, sprawności fizycznej (np. szybkość chodu). Ponadto w jednym z badań ukazano pozytywny wpływ treningu oporowego połączonego z suplementacją odżywką białkową na funkcje poznawcze [9-15].